รูปที่มีนามเป็นสมุฏฐาน มีมูลที่เรียกว่าเป็นมูลอันเดียวกันกับ
นามมูล แต่ไม่เป็นนาม, นามธรรม มีมูลที่เรียกว่าเป็นมูลอันเดียว
กันกับนามมูลด้วย เป็นนามด้วย.

3. อัญญมัญญมูลยมกะ ( อญฺญมญฺญมูลมูลกา )

ธรรมเหล่าใดเหล่าหนึ่งมีมูลที่เรียกว่าเป็นมูลอันเดียวกันกับนาม
มูลมีอยู่, ธรรมเหล่านั้นทั้งหมด มีมูลที่เรียกว่าเป็นมูลแก่กันและกัน
กับนามมูล ใช่ไหม ?
นามมูลเหล่าใดเกิดขึ้นคราวเดียวกัน นามมูลเหล่านั้นมีมูลที่
เรียกว่าเป็นมูลอันเดียวกันด้วย มีมูลที่เรียกว่าเป็นมูลแก่กันและกันด้วย,
ธรรมที่เกิดพร้อมกันกับนามมูลที่เหลือนอกนั้น มีมูลที่เรียกว่าเป็นมูล
อันเดียวกันกับนามมูล แต่ไม่มีมูลที่เรียกว่าเป็นมูลแก่กันและกัน.
ก็หรือว่าธรรมเหล่าใดมีมูลที่เรียกว่าเป็นมูลแก่กันและกันกับ
นามมูล มีอยู่, ธรรมเหล่านั้นทั้งหมด เป็นนาม ใช่ไหม ?
ใช่.

เหตุวาราทินิทเทส

[ 22 ] ธรรมเหล่าใดเหล่าหนึ่งเป็นกุศล มีอยู่, ธรรมเหล่านั้น
ทั้งหมด ชื่อว่า กุศลเหตุ,... กุศลนิทาน,...กุศลสัมภวะ,...กุศล
ปภวะ,...กุศลสมุฏฐาน,...กุศลาหาร,...กุศลารัมมณะ,...กุศลปัจ-
จัย,...กุศลสมุทัย.
ธรรมเหล่าใดเหล่าหนึ่งเป็นอกุศล มีอยู่,....
ธรรมเหล่าใดเหล่าหนึ่งเป็นอัพยากตะ มีอยู่,....
ธรรมเหล่าใดเหล่าหนึ่งเป็นนาม มีอยู่, ธรรมเหล่านั้นทั้งหมด
เป็นนามเหตุ,...นามนิทาน,...นามสัมภวะ,...นามปภวะ,...นาม
สมุฏฐาน,...นามาหาร,...นามารัมมณะ,...นามปัจจัย,...นามสมุทัย.
มูลยมก มีวาระ 10 คือ :-
มูลวาระ, เหตุวาระ, นิทานวาระ, สัม-
ภววาระ, ปภววาระ, สมุฏฐานวาระ, อาหารวาระ,
อารัมมณวาระ, ปัจจยวาระ, สมุทยวาระ.
มูลยมก จบ

1. พึงทำ นยะ 4, ยมกะ 3, อนุโลม, ปฏิโลม, ปุจฉา วิสัชนาเหมือนในมูล
วารนิทเทสทุกประการ ในที่นี้พระบาลีท่านเปยยาละไว้.